پایتخت، بزرگترین شهر و مرکز فرهنگی، اقتصادی، سیاسی و اداری ایران، شهر تهران است. ایران یک کشور مهم در خاورمیانه است که به‌خاطر ذخایر بزرگ سوخت فسیلی‌اش که شامل بزرگترین میدان گاز طبیعی در جهان و چهارمین ذخایر نفتی بزرگ کشف و تأیید شده میشود، نفوذ و نقش قابل توجهی در امنیت بین‌المللی انرژی داشته و صنعت نفت، پتروشیمی وگاز طبیعی در ایران پیشتاز است.
همچنین ایران میراث فرهنگی غنی دارد که بخشی از آن به عنوان ۱۹ میراث جهانی در یونسکو ثبت شده‌است که به عنوان چهارمین رتبه در آسیا و ۱۲مین رتبه در جهان است. ایران به واسطهٔ قرار گرفتن در منطقهٔ میانی اوراسیا موقعیتی راهبردی دارد.
ایران یکی از ۱۹۲ کشور عضو سازمان ملل متحد است. همچنین در سازمان کشورهای صادرکنندهٔ نفت (اوپک)، سازمان کنفرانس اسلامی، جنبش عدم تعهد، سازمان اکو نیز عضویّت دارد.
اطلاعات عمومی کشور ایران
| نام کشور | جمهوری اسلامی ایران |
|---|---|
| نام بین‌المللی | ISLAMIC REPUBLIC OF IRAN |
| مساحت | 1648195 کیلومتر مربع |
| جمعیت | 79,926,270 نفر در سال 1395 |
| پایتخت | تهران |
| دین رسمی | اسلام |
| زبان رسمی | فارسی |
| واحد پول | ریال |
صادرات:
نفت، فرش، میوه، خشکبار (پسته، کشمش، خرما)، پوست و سالامبور، خاویار، محصولات پتروشیمی، منسوجات، پوشاک، محصولات صنایع غذایی
واردات:
ماشین آلات، صنایع فلزی، مواد غذایی، دارویی، خدمات فنی، فرآورده‌های شیمیایی صنایع: نفت، پتروشیمی، نساجی، سیمان و سایر مصالح ساختمانی، فرآوری محصولات غذایی (به‌‌خصوص تصفیه قند و روغن کشی)، فلزی
کشاورزی:
گندم، برنج، غلات، چغندر قند، میوه، دانه‌های روغنی (پسته، بادام، گردو)، پنبه، محصولات لبنی، پشم، خاویار
در پرچم ایران رنگ سبز پرچم، نشانه آبادانی است، و منعکس کننده آرمان‌های ملت بزرگ ایران برای داشتن کشوری آباد و توسعه یافته است. همچنین این رنگ نشانه دین مبین اسلام که دین ۹۹% مردم ایران است، میباشد. همچنین رنگ سفید پرچم، بیانگر صلح طلبی ملت بزرگ ایران است، ملت مسلمان ایران تحت تاثیر تعلیمات دین مبین اسلام، صلح و آرامش را برای تمام همنوعان خود می‌خواهد. رنگ قرمز هم در پرچم ایران، نشانه صلابت و پایداری ملت مسلمان ایران در برابر تجاوزکاران و ستمکاران است، ملت مسلمان ایران همچنانکه در عمل نیز نشان داده است در دفاع از حقوق مرز وبوم و اعتقادات خویش تا پای جان می‌ایستد.
از سویی کلمه الله در میان پرچم و شعار الله اکبر نیز منعکس کننده هویت و آرمان‌های ملت ایران است که در سایه این نام‌های مقدس و دین مبین اسلام تجلی می‌یابد.
تعداد الله اکبر اطراف نقشه ایران نیز ۲۲ عدد به نشانه پیروزی انقلاب در ۲۲ بهمن است
بیش از نیمی از ایران کویری و نیمه کویری است وحدود یک سوم ایران نیز کوهستانی است و بخش کوچکی از ایران (شامل جلگه جنوب دریای خزر و جلگهٔ خوزستان) از جلگه‌های حاصلخیز تشکیل شده‌است. بلندترین کوه ایران دماوند (۵۶۱۰ متر) میباشد. از دید جغرافیایی، غربی‌ترین شهر ایران کلیساکندی؛ شرقی‌ترین شهر جالق؛ شمالی‌ترین شهر پارس‌آباد؛ و جنوبی‌ترین شهر چابهار است.
ارتفاعات ایران رابطور کلی می‌توان به چهار رشته کوه اصلی تقسیم نمود که عبارتند از: رشته کوههای شمالی، رشته کوههای غربی، رشته کوه های جنوبی و کوههای مرکزی و شرقی.
اکثر رودهای ایران کم‌آب بوده و تنها رودی که قابلیت کشتی‌رانی دارد رود کارون ( با 950 کیلومتر امتداد ) در خوزستان است. رودهای ایران به چهار حوضه عمده دریای خزر، خلیج فارس و دریای عمان، دریاچه ارومیه و آبریزهای داخلی جریان دارند. دریای خزر (که بزرگترین دریاچه جهان است)، دریاچه ارومیه (دومین دریاچه بزرگ شور جهان)، دریاچه گهر، بختگان، دریاچه پریشان، نیریز، نمک، باتلاق گاوخونی، نئور، زریوار، مهارلو، هامون و حوض سلطان از دریاچه‌های اصلی ایران هستند.
تهران
شهر تهران پایتخت ایران است و در دامنه های جنوبی رشته کوه های البرز و در ارتفاع ۹۰۰ تا ۱۸۰۰ متر از سطح دریا قرار دارد. تهران از شمال به نواحی کوهستانی و از جنوب به نواحی کویری منتهی شده و به دلیل وسعت و گستردگی آب وهوای آن در جنوب و شمال متفاوت است. نواحی شمالی دارای آب وهوای سرد و خشک و نواحی جنوبی دارای آب وهوای گرم و خشک هستند. میدان آزادی از گذشته تا کنون در کنار برج میلاد جلوه ای از معماری قدیم و مدرن را در این شهر تداعی میکنند. شهر تهران پرجمعیت ترین شهر ( 12 میلیون نفر) ایران است و یکی از مراکز اصلی شهرنشینی در ایران و جهان محسوب می شود. این شهر بزرگ ترین و مهم ترین شهر ایران است و به لحاظ مساحت یکی از کلان شهرهای جهان به شمار می آید. تهران مرکز همه امور در ایران است: مرکز حکومت، سیاست، اقتصاد، فرهنگ،کار، تجاری (بازار بزرگ)، تاریخ، صنعت، تولید صنعتی (مانند متالورژی مواد غیرآهنی، ساخت ماشین‌آلات و خودرو، نساجی و سیمان، پالایشگاه نفت و غیره)، علم و دانشگاهی و غیره است و این موضوع دلیل مهاجرپذیری و افزایش جمعیت این کلان شهر است. به دلیل جایگاه آن به عنوان پایتخت نمودهای مدرنیته زودتر از شهرهای دیگر در آن جلوه گر شده است. با توجه به ساختار شهر و قرارگیری در دامنه کوه البرز و قله دماوند، بلندترین قله آتشفشانی ایران، این شهر از جاذبه های منحصربه فرد و منظره های بدیع طبیعی برخوردار است و هم چنین به سبب پیشینه تاریخی یکی از مهم ترین مقاصد گردشگری ایران محسوب می شود. مردم تهران با زبان فارسی و لهجه تهرانی سخن می گویند. در این شهر افرادی از فرق و مذاهب گوناگون در کنار هم زندگی می کنند.
اقتصاد ایران
اقتصاد ایران با توجه به گستردگی مرزهای سرزمینی و فرصتهای کشاورزی و همچنین تنوع محصولات معدنی و خصوصاً نفت و گاز، از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. اقتصاد ایران گرچه در دهه‌های گذشته به واسطه اتفاقات تاثیرگذار در فرآیندهای مالی و تجاری، دچار فراز و فرودهایی بوده ولی چشم‌پوشی از این قدرت اقتصادی برای دنیا قابل تصور نیست؛ اقتصادی که بر پایه تولیدات نفت و گاز و صادرات برخی اقلام کالایی خاص که برای کشورمان جنبه استراتژیک دارد، بنا شده است. ایران کشوری در حال توسعه است و اقتصاد آن در عین متّکی بودن بر نفت و گاز، از برخی امتیازات بخشهای کشاورزی، معدن، صنعت و گردشگری نیز بهره می‌برد.
صنایع اصلی جمهوری اسلامی ایران عبارتند از: نفت، پتروشیمی، صنعت باغداری، صنعت فرش، کود شیمیایی، خودرو، قطعه، داروسازی، لوازم خانگی، الکترونیک، مخابرات، انرژی، صنعت چرم، صنعت کاغذ و چاپ و نشر، صنایع متنوع دستی، صنعت گردشگری و هتلداری، صنعت بانکداری و بیمه، صنعت نیروی برق، نساجی، ساخت و ساز، سیمان و دیگر مصالح ساختمانی، فرآوری مواد غذایی.
ایران بزرگترین تولیدکننده پسته، زعفران، خاویار، زرشک، فیروزه، میوه‌های شفتی (مثل زردآلو) و فرش دستباف در جهان است. این کشور همچنین بزرگترین ذخیره روی در جهان را دارد.
در رده‌بندی صورت گرفته توسط صندوق بین‌المللی پول، جایگاه اقتصاد ایران با ۸ رتبه ارتقا از جایگاه ۲۶ (در سال ۱۹۷۹) به جایگاه ۱۸ (در سال ۲۰۱۷) در جهان بهبود یافته است. براساس صندوق بین‌المللی پول نیز تا سال ۲۰۲۱ اقتصاد ایران به جایگاه پانزدهم جهان ارتقا خواهد یافت.
سهم ایران در اقتصاد جهانی با 0.44 تریلیون دلار تولید ناخالص داخلی، 0.55 درصد از سهم کل اقتصاد دنیا را به خود اختصاص داده است.
ایران طی سالهای اخیر و با وجود تحریم‌ها توانسته موقعیت خود در بین 20 اقتصاد بزرگ دنیا را تثبیت کند. همچنین ایران با 29 میلیارد دلار درآمد حاصل از صادرات نفت خام، در رتبه هفتم تولید نفت در دنیا قرار دارد و توانسته نزدیک به 5 درصد صادرات نفت دنیا را از آن خود کند.آمارهای شرکت انگلیسی بریتیش پترولیوم نشان می‌دهد ایران در صدر کشورهای دارنده نفت و گاز جهان قرار گرفته است. کشورمان چهارمین مالک بزرگ ذخایر نفتی و با دارا بودن 18.2 درصد کل ذخایر گاز جهان بزرگترین دارنده گاز طبیعی و بزرگترین تولید کننده این محصول شناخته شده است.
در حال حاضر یکی از مشکلاتی که اقتصاد جهانی را درگیر خود کرده، افزایش روزافزون بدهی‌های ملی است و پتانسیل سرمایه گذاران برای از دست دادن اعتقاد به توانایی کشور در بازپرداخت تعهداتش. شاید نسبت بدهی کشورها به میزان GDP یا تولید ناخالص داخلی‌ها آن بهترین معیار برای سنجش این موضوع برای هر کشور باشد.
بدهی دولت‌های هر کشور یکی از موضوعات مورد بحث در اقتصاد و سیاست است و این بدهی‌ها، پیامدهای کوتاه مدت و طولانی مدتی را برای مردم هر کشور و حتی نسل‌های بعد به دنبال دارد.
سهم هریک از ایرانی‌ها از بدهی کشورمان، کمتر از 600 دلار است و در مقابل سهم هر ژاپنی بیش از 85 هزار دلار و هر شهروند ایرلندی بیش از 67 هزار دلار است.
بر اساس آمار انجمن جهانی فولاد، ایران سیزدهمین تولیدکننده بزرگ فولاد در سال 2017 شناخته شده و تولید فولاد ایران در این سال بیشتر از کشورهای صنعتی مثل فرانسه، اسپانیا، کانادا، لهستان، اتریش، انگلیس و هلند بوده است. سهم ایران از کل تولید فولاد جهان طی این سال 1.2 درصد برآورد شده است. ایران در 2017، بالغ بر 1.7 میلیون تن فولاد تولید کرده که نسبت به سال قبل از آن رشد 21.4 درصدی داشته است. این در حالی است که ظرفیت تولید فولاد ایران بسیار بیشتر از 20 میلیون تن در سال است و در صورت فراهم شدن شرایط امکان افزایش این رقم به دو برابر وجود دارد.
ایران رتبه چهاردهم را از نظر شاخص‌های تولید برق در دنیا دارد. در حال حاضر 95 درصد تجهیزات برق کشور در داخل تولید میشود و تولید برق کشور در حال حاضر به بیش از 77 هزار مگاوات رسیده است که از تولید بسیاری کشورهای توسعه یافته نیز بیشتر است.
بخش كشاورزی به دليل نقش و اهميت روزافزون در تأمين غذا و امنيت غذايي جامعه، اشتغالزايی مستقيم و غيرمستقيم به سبب ارتباطات پسين و پيشين با بخشهای ديگر، درآمدزايی ارزی و ريالی به ويژه در شرايط تحريم به سبب سهم حدوداً 15 درصدي از صادرات غيرنفتی، كمك به كاهش فقر و پايداري محيط زيست و كمك به رشد ساير بخشهاي اقتصادی، كاركردهای مختلفی در رشد و توسعه در ابعاد مختلف اقتصادی، سياسي، اجتماعي و محيط زيستی كشور دارد. ازاين رو توجه به جايگاه كشاورزی از ديرباز همواره به عنوان يكی از محورهای اصلی سياستگذاری‌ها و برنامه ريزی هاي توسعه كشور مورد توجه بوده است.
ایران به لحاظ جمعیتی در رتبه 18 جهان قرار دارد اما در تولید 21 محصول کشاورزی رتبه های تک رقمی را بین کشورهای جهان به خود اختصاص داده است.
ایران در زمینه تولید دو محصول مهم خرما و پسته رتبه 2 جهان را داراست. رتبه سوم جهان در زمینه تولید گیلاس، خربزه، هندوانه، گردو، بادام و زردآلو نیز به ایران اختصاص دارد. ایران در زمینه تولید خیار، انجیر و کیوی در رتبه چهارم جهان قرار گرفته است. رتبه پنجم بزرگترین تولید کننده هلو، پیاز و بادمجان نیز به ایران اختصاص دارد. ایران در زمینه تولید سیب درختی و اسفناج رتبه ششم جهان، در زمینه تولید قارچ و گوجه فرنگی رتبه هفتم، در زمینه تولید انگور، لیمو و پرتقال رتبه نهم را به خود اختصاص داده است. رتبه ایران در زمینه تولید چغندر قند و چای 11، سیب زمینی 13، جو و گندم 15، کنجد 16، سبزیجات 19 و زیتون و توت فرنگی 20 اعلام شده است.
بر این اساس ایران در زمینه تولید 30 محصول مهم کشاورزی جزو 20 کشور نخست دنیا قرار گرفته است که نشان دهنده ضریب بالای امنیت غذایی و خوداتکایی این کشور در تامین نیازهای غذایی ساکنان خود است.
بخش کشاورزی ایران همچنین در تولید دیگر کالاهای اصلی بخش کشاورزی کارنامه موفقی دارد به طوری که با تولید سالانه دو میلیون و 200 هزار تن گوشت مرغ جزو هفت کشور برتر تولید کننده دنیاست. در بخش شیر و لبنیات نیز علاوه بر خودکفایی در تولید، صادرات داریم. خوداتکایی تولید شیر در کشور از 100 درصد عبور کرده است. میزان تولید تخم‌مرغ در دنیا 70 میلیون تن است که ایران 1.3 درصد آن را تولید می‌کند و رتبه یازدهم جهان را در تولید این محصول را دارد.
سفر و گردشگری به عنوان یکی از بزرگترین بخشهای اقتصادی هم توانایی ایجاد شغل را دارد، هم چرخ صادرات را به گردش درمی آورد و هم رونق و شکوفایی را در پی دارد. درواقع توریسم ابزاری سهل، کارآمد و ارزان برای دستیابی به رفاه اقتصادی است. از منظر اقتصادی، گردشگر یک مصرف کننده و استفاده کننده از خدمات کشور میزبان است. به عبارت دیگر هزینه هایی که یک گردشگر در کشور میزبان دارد، به طور مستقیم به واحدهای اقتصادی در بخش صنعت گردشگری آن کشور مانند هتلداری، غذا، حمل ونقل و امثال آن وارد میشود. سایر هزینه ها هم به بودجه محلی یا بودجه دولتی آن کشور نظیر مالیاتها و عوارض پرداختی تزریق میشود. به همین دلیل است که گردشگری توانایی حمایت از توسعه اقتصادی یک کشور در سطح محلی و ملی از طریق جذب بازدیدکنندگان داخلی و خارجی دارد. اما شاید مهمترین اثر گردشگری بر بهبود رشد اقتصادی یک کشور، افزایش تعداد شاغلان در این عرصه یا به عبارتی افزایش سطح اشتغال کشور به شکل مستقیم و غیرمستقیم است. یکی از آشکارترین منافع گردشگری در کشور میزبان، ایجاد مشاغلی نظیر کار در هتلها، رستوران‌ها، مغازه‌ها و بخش حمل ونقل است، که به طور مستقیم با صنعت توریسم در ارتباط است.
با وجود رشد سریع گردشگری در دنیای امروز و اقبال مساعد کشورهای در حال توسعه برای استفاده از پتانسیلهای این بخش، گردشگری در ایران هنوز با چالشهای جدی مواجه بوده و به جایگاه مناسبی حتی در میان کشورهای منطقه نرسیده است.
در سال 2018 سهم مستقیم گردشگری از تولید ناخالص داخلی در ایران 10.7 میلیارد دلار معادل 2.5 درصد از تولید ناخالص داخلی کل این کشور را تشکیل داده و قویترین رشد را در کشورهای درحال توسعه تجربه نموده، فرصتهای بیشماری را به واسطه توسعه فراگير و منافع اقتصادی منطقه ای و خلق غرور و مباهات ملی برای مقصدهای گردشگری به ارمغان آورده است.
وضعیت صادرات صنعتی ـ معدنی طی سال های اخیر (91 تا 95) بهبود يافته و به طور متوسط سهم آن از كل صادرات كشور سالیانه حدود 36 درصد بوده است. ظرفیت سازيهای صورت گرفته در بخش معدن و صنايع معدنی نشان ميدهد كه در سالهای مورد بررسی وضعیت سرمايه گذاری در بخش معدن و صنايع معدنی دچار تحول چشمگیری شده است.
چکیده آمار تجارت خارجی ایران
طبق گزارش گمرک جمهوری اسلامی ایران، مجموع مبادلات بازرگانی کشور در سال 1397 ، بالغ بر 117,968 هزار تن و به ارزش 44,670 میلیون دلار بوده است كه در مقایسه با سال گذشته،کاهش 11.22 درصدی در وزن و 4.92 درصد در ارزش دلاری رشد داشته است. همچنین میزان واردات کشور در این مدت، با کاهش 16.73 درصدی در وزن و 20.73 درصدی در ارزش دلاری در مقایسه با سال قبل، به ارقام 32356 هزارتن و 43169 میلیون دلار رسیده است.
صادراتاقلام عمده صادرات طی سال 1397، شامل پتروشیمی و میعانات گازی به ارزش 18954 میلیون دلار بوده است. عمده میزان صادرات قطعی کالاهای غیرنفتی به مقصد پنج کشور چین، عراق، امارات متحده عربی ، افغانستان و جمهوری کره بوده است.
متوسط قیمت هر تن کالای صادراتی، در حدود 379 دلار بوده که نسبت به سال قبل 7.1 درصد افزایش داشته است.
وارداتاقلام عمده وارداتی سال 1397، شامل ذرت دامی به ارزش 2118 میلیون دلار، برنج به ارزش 1692 میلیون دلار و قطعات منفصله جهت تولید اتومبیل سواری به ارزش 1420 میلیون دلار بوده است.
عمده میزان واردات قطعی کالا، از مبدا پنج کشور چین، امارات متحده عربی، هند، ترکیه و آلمان بوده است. که میزان واردات از ترکیه در سال 97 نسبت به مدت مشابه با 18 درصد کاهش در ارزش دلاری روبرو بوده است.
متوسط قیمت هر تن کالای وارداتی ، در حدود 1334 دلار بوده که نسبت به سال قبل 4.81 درصد کاهش داشته است.
شرایط سرمایه‌گذاری در ایران
ایران پس از پشت‌سر گذاشتن و طی دوران پر فراز و نشیب اقتصادی در گام دوم انقلاب اسلامی، عزم خود را برای قدرت اول منطقه برداشته است که در این میان وجود سرمایه‌گذاران خارجی میتواند سرعت و بهبودی بیشتری به این کار دهد. حوادث و اتفاقات گوناگون در این چند دهه که شرایط اقتصادی کشورمان را تحت تاثیر خود قرار داده؛ از زمان ملی شدن صنعت نفت با فشار غرب بر اقتصاد کشورمان تا جنگ تحمیلی که با همه نوع تحریمی مقابله کردیم که این موارد میتواند ذهن سرمایه‌گذاران خارجی را بر آشفته نماید.
انتقال فناوری روز، افزایش درآمد مالیاتی کشور و کاهش نرخ بیکاری از مهمترین تاثیرات افزایش سرمایه‌گذاری خارجی در ایران میباشد. نکته حائز اهمیت این امر است که هر نوع سرمایه‌گذاری خارجی ممکن است به رشد و شکوفایی اقتصادی کشورمان کمک نکند.
منابع و پتانسیلهای بالای کشور ایران بر کسی پوشیده نیست ولی کشورمان در دهه‌های اخیر هنوز به جایگاه اقتصادی درخورشایسته دست نیافته است، در شرایط کنونی باید سرمایه‌های خارجی را به سمتی پیش ببریم که بیشتر در بخشهای خصوصی و بنگاه‌های تولیدی به کار گرفته شود و به ما تضمین ایجاد یک بازار صادراتی را بدهد.
مجموعه وظایف محوله به سازمان نوعا به امور بین‌المللی و روابط خارجی کشور مربوط می‌گردند. سازمان وظایف خود را مطابق اساسنامه و سایر قوانین و مقررات، از جمله سرمایه‌گذاری خارجی در ایران، سرمایه‌گذاری ایرانیان در خارج ازکشور، تامین مالی خارجی اعم از اعطای وام و اعتبارات به سایر کشورها و یا استقراض از منابع بین‌المللی و قوانین و مقررات ناظر بر ایجاد و هماهنگی و گسترش روابط با سایر کشورها و مناطق جهان موسسات و نهادهای مالی و بین المللی به انجام می‌رساند.
سازمان توسعه تجارت ایران، سازمانی است فعال، مشارکت جو و مبتنی بر دانش که در راستای برنامه های کلان کشور، به دنبال توسعه و تقویت تجارت خارجی و دستیابی به سهم بیشتر بازار هدف به نحوی یکپارچه و اثر بخش میباشد. این سازمان، توسعه تجارت را با عنایت به برقراری تعاملات سازنده با طرفین تجاری و ذینفعان خود، منابع انسانی کارآمد و بکارگیری دانش و فناوری جدید دنبال کرده و همواره سعی دارد با برنامه‌ریزی سیاستگذاری، حمایت و نظارت عالیه، بستر مناسبی جهت مدیریت کلان صادرات و تقویت زیربناها و ظرفیت‌های لازم برای تسهیل و توسعه تجارت خارجی کشور فراهم نماید.
اهداف سازمان توسعه تجارت ایران:
توسعه تجارت خارجی، بازاریابی، تبلیغ و گسترش بازارهای جهانی کالا و خدمات صادراتی کشور، فراهم آوردن موجبات توسعه بنگاه‌های تجاری و افزایش توانمندی آنها به منظور توسعه صادرات غیرنفتی و بهبود تراز بازرگانی، اطلاع‌رسانی تجاری و انجام اقدامات لازم بمنظور روان‌سازی و حذف تشریفات زائد تجاری و همچنین تهیه و تنظیم قوانین و مقررات مناسب برای فعالیتهای تجاری و توسعه همکاری‌های دوجانبه، چندجانبه و منطقه‌ای با سایر کشورها و نیز ارائه تسهیلات و کمک برای توسعه صادرات و ارتقاء کیفی کالاها و خدمات با توجه به مزیت‌های نسبی و رقابتی کشور.